BALKAN KÜLTÜRÜNDE DOĞUM VE DOĞUM SONU DESTEKÇİLERİ: “AVO NENE”LER

Abstract

Biyolojik, fizyolojik, sosyal ve ruhsal değişikliklerin yaşandığı, karmaşık ve gelişimsel kriz dönemi olan doğum ve doğum sonrası süreçte; verilecek sosyal destekle kadının annelik rolüne uyum sağlamasını baş etmesini ve yakınları ile ilişkilerini kolaylaştıracaktır. 

Osmanlı imparatorluğunun 14. ve 15. yüzyıllarda Balkanlarda gelişmesi ile Balkan coğrafyasındaki kültürel zenginlik, Türk kültürünün zenginliği ile birleşerek güçlü bir bağın kurulmasına imkan sağlamış ve milletler arasında ciddi bir etkileşim süreci yaşanmıştır. Bu bağlamda kadına doğum ve doğum sonu süreçte destek olan, Osmanlı “Kibar Ebeleri” ve “Halk Ebeleri”  Balkan kültürüne renk katmıştır.

Balkanlarda 19. yüzyıla kadar devam eden, doğumda ebelik görevini yapan ve doğum sonu süreçte loğusaya 40 gün destek veren ‘’Avo Nenelik Sistemi’’ 19. Yüzyılda alaylı ebelikten eğitimli ebeliğe geçiş ile birlikte yerini, doğum sürecini eğitimli ebeye bırakmış; uygun koşullarda doğum esnasında kadına destek olmuş fakat doğum sonu süreçte gene 40 gün boyunca loğusaya destek olmaya devam etmiştir.

Avo Nenenin birinci görevi loğusa ve yeni doğanın günlük ihtiyaçlarını karşılamaktır. Toplum nezdinde güvenilir ve tecrübeli olması, loğusaya ve yeni doğana şefkatle ve bilinçle yaklaşması temel sosyal gereksinimleri karşılamasına neden olmaktadır.

Dünyada son 25 yıldır, bir baş etme kaynağı ve hastalıklara karşı koruyucu olarak sosyal desteğin rolü büyük ilgi uyandırmaktadır. Dünyanın son yıllarda desteklediği doğal destek aslında Balkan Kültüründe yüzyıllardır yaşatılan bir kültürel gelenek olarak varlığını sürdürmekte fakat konu ile ilgili yapılan bilimsel çalışma mevcut olmadığından kanıt temelli yaklaşım sayılamamaktadır. Balkan Kültüründe var olan ‘’Avo Nenelik Sistemi’’ ilişkin yapılacak kanıt temelli çalışmalar doğum sonu döneme etkileyecek sosyal desteğe yeni pencere açacaktır.